Elsa,1986’da Moskova’da Ella Iurevna Kagan olarak doğmuştu. Letonyalı bir Yahudiydi. On beş yaşında, Mayakovski’yle tanıştı. İç mimari okudu. 1915 yılında,Mayakovski’ye kız kardeşi Lili ve kız kardeşinin kocası Ossip Brik’e takdim etti.

 

Elsa,1917 devriminden bir yıl sonra Moskova’da görevli Fransız subayı Andre Triolet ile evlendi. Düğün Paris’te yapıldı ve evlilik 2 yıl sürdü. Elsa Triolet;Paris,Tahiti,Londra derken Berlin’de Lili’sine,arkadaşları Brik,Çolovski,Jacobson ve Mayakovski’ye kavuştu. Çolovski,1923 te Elsa nın mektuplarını içeren “Hayvanat bahçesi” romanını yayımladı. Gorki’yle tanışan Elsa, ustanın teşvikiyle yazmaya başladı. Paris e yerleşti.

 

 

Ve bir gün… lokantasının barında,Louis Aragon ile gözgöze geldi. Aragon,Elsa’da;Elsa, Arogon’da eridi. Birbirlerine bakarken kendilerini görüyorlardı belki. Boşuna yazmadı herhalde Aragon,”Elsa’nın gözleri…” şiirini.

 

Yirminci yüzyılın en büyük ozanlarından. Dada ve sürrealizm sanat akımlarının öncüsü,yazar ve eleştirmendi. 1939’da evlenen Elsa Triolet-Louis Aragon aşkı artık bir efsaneydi. Paris’in otel köşelerinde yaşanan bir efsane. Merkez,Montparnasse’daki Istria oteliydi. O sıralar hemen tüm yazar ve çizerler otellerde yaşıyorlardı. Paris’in küçük otelleri enteldi. 1951 yılında Aragon, sevgili “öksüzü,köksüzü,yabancı”sı Elsa’ya “küçük bir Fransa köşesi” armağan etmek,bir ev vermek istedi. Ve dostları fotoğrafçı Cartier Bresson’dan altı hektarlık bir ormanın içinde eski bir su değirmeni satın aldı. Değirmeni,iç mimar Elsa döşedi. Picasso,Fernand Leger,Pablo Neruda,Paul Elouard,François Nourrissier,Jean Richard Bloch değirmenin sürekli konuklarıydı. Hatta Abidin Dino ve Nazım Hikmet te geçti değirmenden.

 

16 Haziran 1970 günü,Elsa ayna gözlerini kapadı dünyaya. “Kızıl at”ın sayfalarına yazdığı gibi, değirmenin bahçesine gömüldü. On iki yıl sonra Aragon’da geldi yanına. İki aşık özel bir yasayla o bahçede yatıyorlar artık.

 

Ünlü değirmenin içinde, zaman Elsa’nın öldüğü gün durmuş gibi. Aragon’un mor kravatı bir etajerin üstüne atılmış. Kravatın yanında Pablo Neruda’nın onlar için düzenlediği fantezi bir aşk mönüsü var. Dışarda ise Rostropovitch’in,Elsa bahçeye gömülürken çaldığı Bach müziği ve Elsa’nın onca sevdiği bülbül sesleri duyuluyor hala.

 

Değirmenin sahipleri,konukları, hepsi öldüler. Ama ölümsüzleri ölümlülerden  ayıran çizgide, hepsi diriler. Çünkü hepsini tanıyor dünya. Dünya döndükçe unutulmayacaklar.

 

 

ELSA’NIN GÖZLERİ ŞİİRİ

Öyle derin ki gözlerin içmeye eğildim de

Bütün güneşleri pırıl pırıl orada gördüm

Orada bütün ümitsizlikleri bekleyen ölüm

Öyle derin ki her şeyi unuttum içlerinde

 

Uçsuz bir denizdir bulamır kuş gölgelerinde

Sonra birden güneş çıkar o bulanıklık geçer

Yaz meleklerin eteklerinden bulutlar biçer

Göklerin en mavisi buğdaylar üzerinde

 

Karanlık bulutları boşuna dağıtır rüzgar

Göklerden aydındır gözlerin bir yaş belirince

Camın kırılan yerindeki maviliğini de

Yağmur sonu semalarını da kıskandırırlar

 

Ben bu radyumu bir pekbilent taşından çıkarttım

Benimde yandı parmaklarım memnu ateşinde

Bulup yeniden kaybettiğim cennet ülke

Gözlerinden Perumdur benim Golkondum,Hindistan’ım

 

Kainat paramparça oldu bir akşamüzeri

Her kurtulan ateş yaktı üstünde bir kayanın

Gördüm denizin üzerinde parlarken Elsa’nın

Gözleri Elsa’nın gözleri Elsa’nın gözleri.

ARAGON

 

ELSA’YA ŞİİRLER

Sana büyük bir sır söyleyeceğim

Zaman sensin.

Zaman kadındır ister ki

Hep okşansın diz çökülsün hep

Dökülmesi gereken bir giysi gibi ayaklarına.

Bir taranmış

Bir upuzun saç gibi zaman

Soluğun buğulandırıp sildiği ayna gibi.

Zaman sensin uyuyan sen şafakta ben uykusuz seni beklerken

Sensin gırtlağıma dalan bir bıçak gibi

Ah bu söyleyemediğim işkencesi hiç geçmeyen zamanın

Bu durdurulmuş zamanın işkencesi mavi çanaklarda kan gibi.

Bu göz susuzluğundan sen yürürken odada

Bense bilirim büyüyü bozmamak gerektiğini.

Daha beter, seni kaçak

Seni yabancı bilmekten

Aklın ayrı bir yerde gönlün ayrı bir yüzyılda kalmaktan

Tanrım ne ağırdır sözcükler Asıl demek istediğim bu

Hazzın ötesinde sevgim,hiçbir zararın erişemeyeceği yerde bugün sevgim

Sen ki benim saat-şakağımda vurursun

Boğulurum soluk alıp vermesen

Tenimde bir duraksar ve yerleşir adımın

Sana büyük bir sır söyleyeceğim Her söz

Dudağımda bir dilenen zavallı

Acınacak bir şey ellerin için kararan bir şey bakışının altında

İşte bu yüzdendir sık sık seni seviyorum deyişim

Boynuna takabileceğin bir tümcenin o parlakça kalp kristali

Kaba konuşmamdan gücenme benim Bu konuşma

Ateşte şu tatsız cızırtıyı çıkaran sudur o kadar

Sana büyük bir sır söyleyeceğim Bilmem ben

Sana benzeyen zamandan söz açmayı

Bilmem senden söz açmayı bilir görünürüm

Tıpkı uzun bir süre garda

El sallayanlar gibi gittikten sonra trenler

Bilekleri sönerken yeni ağırlığından gözyaşlarının

Sana büyük bir sır söyleyeceğim Korkuyorum senden

Korkuyorum yanın sıra gidenden Pencerelere doğru akşamüzeri

El kol oynatışından söylenmeyen sözlerden

Korkuyorum hızlı ve yavaş zamandan korkuyorum senden

Sana büyük bir sır söyleyeceğim Kapat kapıları

Ölmek daha kolaydır sevmekten

Bundandır işte benim yaşamaya katlanmam

Sevgilim.

ARAGON

 

 

BIRAKIP GİTTİN BENİ

bırakıp gittin beni bütün kapılarda

bütün çöllerde tek başıma kodun

şafakta arayıp öğle vakti yitirdiğim

vardığım hiç bir yerde değildin

sensiz bir odanın sahrasını nasıl anlatsam

hiçbir şeyin seni andırmadığı bir Pazar kalabalığını

denizde dalgakırandan da boş boşluğunu bir günün

seslenip de senden cevap alamadığım sessizliği

 

bırakıp gittin beni kalarak olduğun yerde hareketsiz

her yerde bırakıp gittin beni gözlerinle

düşlerin yüreğiyle bırakıp gittin beni

yarım kalmış bir cümle gibi bırakıp gittin

düşen hep ben oldum en küçük kımıldanışında senden

 

başını çevirdiğin için ağladığımı görmedin hiç

bana bakıp görmediğin için

ben yokken içini çektiğin için

 

ayağına düşen gölgene acıdın mı hiç sen

 

ARAGON